The article has been translated automatically. Show original:
Soevereiniteit en territoriumverlies
Als algemeen beginsel naar internationaal recht wordt de erkenning van een staat als zodanig gegeven door het gelijktijdig bestaan van een oppergezag over een territorium en een bevolking. Klimaatverandering bedreigt nu het voortbestaan van kleine eilandstaten als gevolg van de stijgende zeespiegel en zware weersomstandigheden: veel van deze gebieden liggen slechts enkele meters boven de zeespiegel en lopen een groot risico op territoriaal verlies [4]. Volgens een studie uit 2020 van de Universiteit van Californië, worden kleine eilandstaten in Los Angeles (UCLA) geconfronteerd met het zeer reële vooruitzicht om hun soevereiniteit te verliezen als hun grondgebied onder water zou komen te staan [5].
De situatie wordt precairder voor zelfbepalende kleine eilandstaten (het recht, onder internationaal recht, om vrij hun politieke, economische en culturele toekomst te bepalen). De Colombia Human Rights Law Review merkt op dat de zelfbeschikking en soevereiniteit van kleine eilandstaten onverbiddelijk verbonden zijn met hun grondgebied [6]. Hun territoria vormen de basis voor hun bestaan, identiteit en zelfbestuur, die fundamenteel zijn voor de realisatie van hun recht op zelfbeschikking [7]. Niettemin worden kleine eilandstaten, al dan niet zelfbepaald, geconfronteerd met het verlies van grondgebied als gevolg van de stijgende zeespiegel en extreme weersomstandigheden die het verlies van grondgebied en staat bedreigen [8].
Kiribati is bijvoorbeeld een zelfbepaalde kleine eilandstaat die bestaat uit 33 atollen en rifeilanden [9]. Het wordt nu geconfronteerd met een existentiële dreiging van territoriaal verlies als gevolg van de stijgende zeespiegel en kusterosie. De regering van Kiribati heeft adaptieve maatregelen genomen, zoals het bouwen van zeewanden, het verplaatsen van gemeenschappen en het bevorderen van duurzame ontwikkeling. Helaas dreigt het verlies van grondgebied het recht van Kiribati om zelfbeschikking uit te oefenen en zijn soevereiniteit te behouden [10] te ondermijnen.
De Malediven, een kleine eilandstaat en onafhankelijk land, wordt geconfronteerd met dezelfde moeilijke situatie als Kiribati als gevolg van de gevolgen van de klimaatverandering [11]. De United States Geological Survey meldt dat, met het huidige tempo van de opwarming van de aarde, 80% van de Malediven naar verwachting in 2050 bewoonbaar zal zijn [12].
Verlies van grondgebied is niet nieuw in het internationaal recht wanneer een staat zijn grondgebied verliest als gevolg van een vijandelijke invasie.
Een ander voorbeeld wordt gegeven door The Sovereign Order of Malta, een speciaal orgaan naar internationaal recht, omdat het in het verleden soevereine bevoegdheden over gebieden heeft uitgeoefend [13]. In dit geval heeft het verlies van het laatste bestuurde grondgebied (eilanden van Malta) als gevolg van Napoleon niet geleid tot het totale verlies van soevereiniteit voor deze entiteit die nog steeds profiteert van een speciale status in haar hoofdkantoor, zoals beperkte immuniteit van andere rechtsgebieden.
In dit geval kan het voortbestaan van sommige soevereine machten die aan deze orde zijn toegekend, worden begrepen met de wens van de naties die Napoleon versloegen om de status-quo te herstellen na de oorlogen die Napoleon zelf had gewonnen. Andere Orders (zoals de Duitse Orde). volgden niet hetzelfde lot en toen ze de gebieden verloren die ze regeerden, verloren ze ook hun soevereine status.
Andere voorbeelden zijn regeringen in ballingschap wanneer een land wordt geannexeerd na een nederlaag in de oorlog, zoals gebeurde voor veel landen in Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog. In deze gevallen zijn regeringen in ballingschap echter tijdelijke verschijnselen waarin de regeringen in ballingschap al dan niet zullen terugkeren, afhankelijk van de uitkomst van de oorlog.
Klimaatverandering met de onderdompeling van de territoria van kleine eilandstaten creëert een nieuwe uitdaging, want hoewel risicostaten grond van andere staten kopen om hun bevolking te verplaatsen, betekent dit niet dat de gekochte grond onder de soevereiniteit van de kopende staat valt. Aan de andere kant brengt het verlies van grondgebied het risico met zich mee dat deze staten als zodanig worden erkend terwijl hun land onder water komt te staan. Dit zal ook leiden tot de economische exploitatie van de wateren van de zeeën wanneer de landen zullen worden ondergedompeld, omdat ze niet langer kunnen worden beschouwd als exclusieve mariene gebieden van de verdwenen staten.
De hachelijke situatie van klimaatvluchtelingen
De 2020-studie van de Universiteit van Californië, Los Angeles (UCLA) constateert ook dat er geen overkoepelend bestuurskader is voor klimaatvluchtelingen – zowel voor grensoverschrijdende als interne ontheemden als gevolg van klimaatverandering [14]. Het bestaande wettelijke kader, met name het Vluchtelingenverdrag van 1951, is niet in staat om door het klimaat veroorzaakte migranten te beschermen. De definitie van het verdrag van een vluchteling op basis van vervolging op basis van ras, religie, nationaliteit of politieke overtuiging omvat geen klimaatgerelateerde ontheemding [15]. Deze kloof heeft geleid tot oproepen om klimaatmigranten op te nemen in de internationale vluchtelingenwetgeving, de ontwikkeling van nieuwe juridische instrumenten en de verkenning van innovatieve juridische oplossingen om degenen die ontheemd zijn door klimaatverandering te beschermen. Deze opereren echter meestal op regionale in plaats van internationale schaal. De Organisatie voor Afrika Unity Convention on Refugees (OAE) uit 1969 en de Verklaring van Cartagena uit 1984 over vluchtelingen omvatten bijvoorbeeld klimaatmigranten die vluchten vanwege “gebeurtenissen die de openbare orde ernstig verstoren” [16].
Het 2021 Migrants Can Make International Law Journal-artikel biedt 5 categorieën van door het klimaat veroorzaakte migratie, veroorzaakt door [17]:
- Plotseling optredende rampen, bijv. overstromingen;
- Langzame degradatie, bijv. zeespiegelstijging;
- Alliantie van Kleine Eilandstaten
- Hoogrisicozones die gevaarlijk zijn verklaard voor menselijke bewoning;
- Gedwongen ontheemding als gevolg van geweld veroorzaakt door de schaarste van essentiële hulpbronnen zoals water, bouwland of weiland.
Met de bovengenoemde categorieën in gedachten is de behoefte aan internationaal recht dat klimaatmigratie effectief erkent duidelijk.
Het delicate evenwicht tussen de soevereine rechten van een staat en zijn verplichtingen onder de internationale mensenrechtenwetgeving wordt benadrukt in de 2020 wereldwijde historische zaak Ioane Teitiota tegen Nieuw-Zeeland, gehoord door het Mensenrechtencomité van de Verenigde Naties (UNHRC) [18]. In dit geval zocht Ioane de status van “klimaatvluchteling” in Nieuw-Zeeland vanuit Kiribati vanwege door het klimaat veroorzaakte bedreigingen. Ioane zocht asiel omdat hij door de klimaatcrisis in Kiribati te maken kreeg met landconflicten en een gebrek had aan veilig drinkwater. Zijn claim werd afgewezen door het New Zealand Immigration Tribunal, wat leidde tot zijn deportatie. Vervolgens diende hij bij de UNHRC een klacht in tegen Nieuw-Zeeland wegens een bedreiging van zijn recht op leven onder het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (ICCPR). De UNHRC-uitspraak achtte de deportatie van Ioane legitiem omdat hij geen onmiddellijk gevaar voor zijn leven in Kiribati liep. Desalniettemin erkende de commissie dat klimaatverandering een ernstige bedreiging voor het leven vormde en dat hiermee rekening moet worden gehouden bij het onderzoeken van beroepen op deportatie [19].
Klimaatrechtvaardigheid.
De meeste wetenschappers zijn het erover eens dat de primaire oorzaak van de opwarming van de aarde menselijke activiteiten zijn [20].
Deze activiteiten zijn (en worden) in verschillende mate door de mensheid uitgevoerd. Westerse landen, China en India zijn de landen die het grootste deel van de opwarming van de aarde veroorzaken. Zoals vaak gebeurt, vallen degenen die het meest worden getroffen door de opwarming van de aarde niet samen met degenen die dit fenomeen veroorzaken [21]. Bovendien wordt het vermogen om te reageren op de schade veroorzaakt door de opwarming van de aarde sterk beïnvloed door de economische macht van de getroffen landen. Daarnaast beïnvloedt klimaatverandering mensen anders: aan de ene kant staan ouderen meer bloot aan verandering; de jongere ziet echter hun toekomst in gevaar gebracht door het risico.
Al deze verschillen dwingen rechtbanken en wetgevers om een manier te vinden om degenen die zich in een zwakkere positie bevinden te beschermen.
Uit al deze overwegingen schetst een nieuw concept de betekenis van rechtvaardigheid, gezien het klimaatperspectief: klimaatrechtvaardigheid is nu een relatief nieuw werk dat dag na dag terrein wint.
Noodzaak om een nieuw juridisch landschap te ontwikkelen
Kortom, klimaatverandering hervormt het internationale recht door grenzen uit te breiden en de evolutie van wettelijke normen te vereisen om de complexiteit van door het klimaat veroorzaakte migratie aan te pakken. Nu de wereld wordt geconfronteerd met de groeiende gevolgen van klimaatverandering, is de ontwikkeling van een nieuwe juridische grens die een evenwicht biedt tussen asielrechten, soevereiniteit en landbescherming van cruciaal belang om de uitdagingen van dit wereldwijde fenomeen aan te pakken.
Toch lijkt klimaatrechtvaardigheid een effectieve manier om landen te verenigen bij het helpen van degenen die oneerlijk worden getroffen door de effecten van klimaatverandering. Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) is’s werelds hoogste internationale gerechtshof en het enige belangrijkste VN-orgaan, maar het moet de klimaatcrisis nog aanpakken, ondanks de resolutie van de Algemene Vergadering van de VN van maart 2023 [22]. De resolutie roept het ICJ op om een advies uit te brengen over de verplichtingen van staten, onder internationaal recht, om andere staten te beschermen die oneerlijk worden getroffen door de klimaatcrisis. Het ICJ formuleert momenteel een historisch advies over dit onderwerp om de broodnodige verduidelijking te geven over de verplichtingen van staten om het klimaatsysteem onder internationaal recht te beschermen en over de juridische gevolgen van schade toegebracht aan andere staten, waaronder kleine eilandstaten [23].
Aan de andere kant is gerechtelijke vooruitgang zichtbaar in regionale rechtbanken, terwijl rechtszaken zijn gebruikt om de gevolgen van klimaatverandering voor de mensenrechten aan te pakken. Ten eerste oordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in april 2024 dat Zwitserland het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens schond door zijn burgers niet tijdig en op passende wijze tegen klimaatverandering te beschermen [24].
Een ander voorbeeld is het verzoek van januari 2023 van Chili en Colombia aan het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens (IACtHR) om opheldering te krijgen over de reikwijdte van de verplichtingen van de staat om te reageren op de klimaatnoodtoestand onder de internationale mensenrechtenwetgeving, vooral gezien de kwetsbaarheid van gemeenschappen in Latijns-Amerika. De IACtHR heeft nog geen antwoord gegeven [25]. Gehoopt wordt dat het aanstaande advies van het ICJ de broodnodige internationale jurisprudentie zal vaststellen die door regionale rechtbanken moet worden gevolgd ten behoeve van huidige en toekomstige generaties.
Een andere plausibele aanbeveling is het geval van zelfbeschikking onder water als rechtvaardiging voor het compenseren van klimaatmigranten voor hun verlies aan onafhankelijkheid. Een studie uit 2014 van de Mälardalen University suggereert de goedkeuring van een gradueel begrip van “zelfbeschikking” waarin klimaatmigranten hun collectieve recht op zelfbeschikking nog steeds kunnen behouden, zelfs nadat ze gedwongen zijn hun thuisland te verlaten [26]. Dit ‘gedeterritorialiseerde staatsvoorstel’ suggereert dat mensen van een verdwijnende eilandstaat soevereine controle over het verlaten gebied kunnen blijven uitoefenen. Dan, wanneer de laatste rots verdwijnt, zal het territorium onder de zee blijven bestaan. Daarna zullen de mensen van de verdwenen eilandstaat soevereine controle blijven uitoefenen over wat hun territoriale wateren waren. De auteur van het onderzoek stelt dat migranten compensatie kunnen vragen voor het verlies van onafhankelijkheid Het nadeel: het is onmogelijk om het verlies van onafhankelijkheid volledig te compenseren.
