Perspektifler – Avrupa’da Göçmenliği Yönetme Politikalarını Yeniden Düşünme

Geçen yaz, Afgan krizine ek olarak, Polonya ve Litvanya’nın Belarus hükümetini Suriye ve Afganistan’dan, aynı zamanda Demokratik Kongo Cumhuriyeti (KDC) ve Kamerun gibi Afrika ülkelerinden gelen göçmenleri Avrupa Birliği sınırlarının ötesine geçmeye zorlamakla suçladığı uluslararası düzeyde bir diğeri patladı.^1,2,3. Bu vesileyle AB ülkeleri, Belarus sınırlarında bariyerler kurmuş, sınır devriyelerini artırmış, geri itmiş ve insani yardım kuruluşlarına erişimi kısıtlamıştır. Göçmenlerin ve sığınmacıların zihinsel ve fiziksel sağlıklarının genellikle büyük bir risk altında olduğuna bir kez daha şahit olduk. Her iki sınırda şiddet mağdurları, insanlık dışı koşullarda mahsur kalanlar, bazıları öldü, bazıları ise farklı zihinsel ve fiziksel travmalar bildirdi^4,5.

Bugün Rusya ve Ukrayna arasındaki bu yeni savaşla birlikte milyonlarca mülteci Polonya, Romanya ve diğer birçok ülkeye savaştan kaçmak için gidiyor. Savaştan önce sadece İtalya’da yaklaşık 250.000 Ukraynalı vardı ve bu ülkeye zaten gelen neredeyse 100 binden fazla Ukraynalının, özellikle aile üyeleri⁶ise, onlara ulaşmaya çalışacağı beklenmektedir.

Avrupa Birliği ve doğrudan ilgili ülkeler, bu yeni insani acil durum için hızlı bir şekilde etkili kabul ve en önemlisi entegrasyon sistemleri organize etmeye çağrılmaktadır. Bu aynı zamanda genel olarak Avrupa ve Batı kamuoyunun yenilenen duyarlılığının zeminine karşı da gerçekleşmektedir ve bu, bir yaklaşım değişikliği önermek için bir fırsat olabilir, çünkü bu kamuoyu görüşleri, Belarus ile Polonya arasındaki sınırda yaşananlar ve bugün Ukraynalı mültecilerin trajik çıkışı nedeniyle Afganların yaşadığı trajediden etkilenmiştir.

Ancak bir gerçek üzerinde durmak gerekir. Zulüm, savaşlar, doğal afetler, açlık ve yoksulluktan özellikle son on yılda kaçan göçmenler, ağırlıklı olarak deniz yoluyla Avrupa’ya ulaşmıştır. Akışlar muhtemelen ölü ve kayıp istatistiklerinin yanı sıra önemli kalmaya mahkumdur ve Avrupa düzeyinde reformlar uygulanmadıkça, bu olguyu sürekli acil olmayan yapısal bir şekilde ele almak mümkün olmayacaktır.

Bunlar, hayatların kurtarılmasına izin vermenin yanı sıra, göçmenlik olgusunu bu kadar acil bir şekilde ele almak için son on yılda harcanandan daha az pahalı olduğunu kanıtlayabilecek reformlardır. İtalya ve diğer Akdeniz ülkeleri tarafından önemli yenilikler getirilebilir, bu da menşe ve transit ülkeler ile müzakere gücümüzü daha da artırmamızı sağlayabilir.

Bugün bir yabancı, yalnızca varışta İltica başvurusunda bulunursa ve daha sonra Mülteci Statüsü alırsa, göç edebilir ve daha sonra Avrupa ülkelerinde yasal olarak kalabilir. Bununla birlikte, yukarıda belirtilen son insani krizler nedeniyle, 2011 yılından bu yana, her yıl deniz yoluyla Akdeniz sınırlarına gelen göçmenlerin % 80/85 ‘inin mülteci statüsü alma hakkına sahip olmadığını belirtmeye devam ediyoruz. Onlar sözde ekonomik göçmenlerdir. Dahası, örnek olarak İtalya’da kalmak için, demograflar 2050 yılına kadar nüfusta gerçek sakinlerden yaklaşık % 10 daha az bir azalma öngörmektedir. Dahası, her yıl göç eden İtalyanlar 100.000 ila 200.000 arasındadır ve emeklilik sistemi ekonomi ile birlikte artan bir baskı altında kalmaya mahkumdur^7,8.

Bu nedenle, doğumları teşvik eden ve göçü önleyen politikaların benimsenmesi gerekli görünmektedir. Ancak, yaklaşımımızı değiştirerek göç olgusunun yönetimini de gözden geçirmeyi planlayabiliriz. Ayrıca sağlık açısından müdahale edilmesi acil görünmektedir.

Göçmenler, hem ülke içinde yerinden edilmiş kişiler olarak hem de kabul ve entegrasyon sistemleri iyi hazırlanmamışsa transit veya ev sahibi ülkelerde sağlık belirleyicileri ve evrensel sağlık kapsamı ile ilgili engellerden diğer gruplardan daha fazla muzdariptir. Göçmen ve mülteci sağlığını ele almak elbette karmaşıktır ve göç sürecini çevreleyen koşullar da hasta sağlığına karşı savunmasızlığı artırabilir. Bu nedenle, hem göçmenlerin sağlık sistemlerine erişimini etkileyen faktörleri hem de 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündeminde belirtilen sağlıkla ilgili hedefleri ve hedefleri ele almak ve “kimsenin geride kalmamasını” sağlamak kritik öneme sahiptir^9,10. Göçmenlerin ruh sağlığı ve refah sorunlarıyla mücadele etmek, insan güvenliğini ve gelen ve ev sahipliği yapan toplulukların refahını garanti etmek için hayati önem taşımaktadır. Yaklaşımı politika açısından nasıl değiştireceğimize odaklanmalı ve Avrupa’da düzenli göçü güçlendirebilecek farklı bir ortamın oluşturulmasını kolaylaştırmalı ve bu nedenle hem göçmenlerin hem de ev sahibi toplulukların sağlığını ve refahını sağlayarak göçmenler için daha iyi ve daha etkili entegrasyon yollarını garanti etmeliyiz.

Bu durumda, Uluslararası Ajanslardan alınan verilerin bize Avrupa’daki düzenli göçmenlerin istihdam esnekliğine % 70 katkıda bulunduğunu ve kıtanın her yıl 3 milyon göçmen işçiye ihtiyaç duyduğunu söylediğini göz önünde bulundurmak akıllıca olabilir¹¹. Covid -19 pandemisi, yerlilerin artık yapmak istemediği işleri (örneğin tarımsal alanda gıda ürünleri toplamak, ev işleri ve refah desteği, inşaat) geçici işçilerin nasıl telafi ettiğini vurguladı. Resmi istatistikler, örneğin İtalya’da düzenli olarak bulunan yabancıların yasal olarak çalıştığını ve gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yaklaşık % 9 ‘una katkıda bulunduğunu ve son 5 yılda yıla bağlı olarak 4 milyar avroya ulaşan devlet kasaları için olumlu bir yıllık fazlalık olduğunu göstermektedir¹².

Bunlar, göç politikamızda bir yön değişikliğini yeniden hayal etmeye başlayabileceğimiz çok önemli rakamlardır: göçmenlerin sadece Mülteci Statüsüne başvurmak için değil, aynı zamanda Avrupa’da yasal olarak çalışabilmeleri için düzenli olarak girmelerine izin vermek için mevcut mevzuatı gözden geçirmek.

İtalya örneğini nereden başlayacağımıza dair olası bir örnek olarak ele almak gerekirse, fiili mevzuatı gözden geçirmek, iş nedenleriyle giriş kotalarını yeniden açmak, belki de önceden belirlenmiş, ülkemizde iş ve nüfus artışına en çok ihtiyaç duyulan iş ve ticaret dernekleri ve yerel makamlar, ekonomik sektörler ve coğrafi alanlar ile birlikte olmak yeterli olacaktır. Bu aynı zamanda, yasadışı çalışan ve herkesin yararına olan kabul ve entegrasyon yollarına sokulmak yerine yoksunluk ve ötekileştirmeye yönelen binlerce kaçak göçmene sahip olmaktan kaçınacak ve her yıl sayıları ve giriş yerlerini tahmin edebilen, ağırlıklı ve etkili olabilecek bir sistem olan yapısal bir kabul ve entegrasyon sisteminin düzenlenmesine izin verecektir.

Ayrıca, bu amaç, menşe ülkelerin, yurtdışında ikamet eden ve düzenli olarak çalışan yurttaşlarından gelen havalelerle her şeyden daha fazla ilgilendiği gerçeğini göz önünde bulundurarak da mümkün olacaktır. 2020 yılında, yurtdışında çalışan göçmenlerin ülkelerine gönderdiği küresel havaleler 470 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Ve en az % 40 ‘ının daha izlenemez olduğu tahmin edilmektedir^13,14.

Gelişmekte olan ülkelerde kamu kalkınma yardımları ve özel yabancı yatırımlar sırasıyla 161 ve 229 milyar dolar iken, toplam 390 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir (Dünya Bankası verileri). Bu bağlamda, menşei ülkelerin, ayrılanların, düzenli olarak varış ülkesinde çalışanların ve ikamet edenlerin, genel sağlığa ve refahına, yaşamına, menşe ülkelerinin GSYİH’sına ve ev sahipliği yapan ülkelerin ekonomisine ek değer katma umuduyla, ülkelerinden ayrılmalarını sınırlamak ve kontrol etmek için anlaşmalar yapmakla ilgileneceklerini hayal etmek gerçekçi görünmemektedir.

Çalışma kotası sisteminin daha fazla açılması sayesinde, giriş vizelerinin verilmesi ağırlıklı bir şekilde artırılabilir, özellikle en kırılgan kategoriler için sahadaki kalkış öncesi eğitim modülleri sağlanabilir ve IOM (Uluslararası Göç Örgütü) tarafından Avrupa ülkelerinden menşe ülkelerine koordineli bir şekilde geri dönüş sağlanabilir.

Bu nedenle, olgunun yönetimine ilişkin mevcut mevzuatın gözden geçirilmesi, demografik, istihdam, ekonomik açıdan ve daha verimli bir geliş organizasyonu sayesinde sağlık ve refah açısından da fayda sağlayacaktır. Avrupa’nın hazır olduğu büyük bir fırsattır.