Makale
|
Cilt 1, Sayı 1
Makale
|
Cilt 1, Sayı 1

Olası bir geleceğin kronikleri – Pandemi ve ötesini okumak

Flavia Riccardo;Mario Braga
DOI: https://doi.org/10.36158/97888929535983
En Çok Okunanlar
BU ISSUE

Abstract

2019 ‘da yeni bir virüsün (SARS – CoV -2) ortaya çıkması ve bunun sonucunda ortaya çıkan Kovid -19 salgını toplumlar üzerinde yıkıcı bir etkiye sahip oldu ve SKH’lerin ortaya çıkardığı farklı sorunlara karşı dramatik bir kırılma ve gerileme anını temsil ediyor. Küresel düzeyde dramatik sonuçlar, hem SARS – CoV -2 enfeksiyonunun doğrudan hem de dolaylı etkileri olarak, ekonomik ilerleme, hükümetlere güven ve sosyal uyum üzerinde derin sonuçları olan morbidite ve mortalite açısından belgelenmiştir. Bu makale, pandemi olayını, özellikle karşılıklı olarak birbirine bağlı üç sisteme odaklanan birden fazla açıdan analiz etmektedir: sağlık hizmetleri, ekonomiler ve toplum, politika ve uygulama modellerinde olası pandemi sonrası evrim eğilimlerini şekillendirebilecek unsurları denemeye ve belirlemeye çalışmaktadır.

Giriş

Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (UN – SDG’ler), tüm BM Üye Devletlerinin 2030 yılına kadar ulaşmak için çalışmayı kabul ettiği 169 hedefli 17 hedeftir 1. Bunlar, insanları daha iyi, daha eşitlikçi, sürdürülebilir ve çevre dostu bir gelecek sağlamak için dünyayı nasıl değiştirmek istediğimize dair bir fikir birliğini temsil ediyor ve temsil ediyor. Bununla birlikte, çoğu SKH’nin başarılmasına yönelik ilerleme 2019 ‘da zaten geride kalmıştı ve Covid -19 pandemisinin etkisinin yavaşlaması ve bazı durumlarda tersine zorlukta iyileşmeler elde edilmesi bekleniyor 2,3. Bu kadar yaygın kabul gören bir şeye doğru ilerlemek neden bu kadar zor?

Bu, en azından kısmen, bu hedeflerin “toplum” dediğimiz karmaşık uyarlanabilir sistemlerin çok sayıda unsuru ile bağlantılı olduğu gerçeğiyle ilgilidir. Örneğin, yerel çatışmalar, uluslararası finansal ve ekonomik akışlar, göçler, kirlilikler ve ticaretlerin ekonomik ve sosyal etkisi, SKH’lerin her biri üzerinde doğrudan ve dolaylı olarak yayılma etkilerine sahiptir (Şekil 1) ve bunların da bu boyutların her biri üzerinde önemli bir etkisi vardır. Bu, bu hedeflere ulaşmanın kaçınılmaz olarak yaşamları ve geçim kaynaklarını, çelişen öncelikleri ve çıkarları etkilediği ve sonuç olarak başarılarını daha az acil hale getirdiği anlamına gelir. Bu nedenle, ilerlemeyi belgelemek hafife alınmamalı ve küresel bir başarı olarak kabul edilmelidir.


|||UNTRANSLATED_CONTENT_START|||Fig. 1.|||UNTRANSLATED_CONTENT_END||| Üç dökülme kategorisi ile 17 SKH arasında bağlantı. Kaynak: Avrupa Sürdürülebilir Kalkınma Raporu 20204.

2019 ‘da yeni bir virüsün (SARS – CoV -2) ortaya çıkması ve bunun sonucunda ortaya çıkan Kovid -19 salgını, aynı toplumlar üzerinde yıkıcı bir etkiye sahipti ve SDG’nin ortaya koyduğu farklı sorunların temsil ettiği genel ifadede dramatik bir kırılma ve gerileme anını temsil ediyor.

İlk olarak, SARS – CoV -2 virüsünün yaban hayatından insanlara zoonotik bir sıçrama (dökülme) ile üretildiği varsayılmıştır ve zoonotik hastalığın ortaya çıkmasının, genişleyen kentleşme, ekili alan ve yoğun hayvan yetiştiriciliği sonucunda yaban hayatı habitatlarına tecavüz gibi insan faaliyetleri tarafından tercih edildiği düşünülmektedir 5.

İkincisi, neredeyse iki yıllık kalıcılığa ulaşan pandemi acil durumu, birçok ülkenin sağlık ve sosyal bakım sistemlerinin kırılganlığını, aynı zamanda “ekonomik olarak gelişmiş” olanları vurgulamıştır. Ayrıca, bu koşullarda, edinilmiş refah seviyelerini ve insanların temel haklarına saygıyı sağlamanın ne kadar zor olduğunu, SDG’nin bu kadar iyi temsil ettiğini de üzücü bir şekilde belgelemiştir. Ülkeler içindeki ve ülkeler arasındaki eşitsizlikler kötüleşti ve savunmasız ve sosyal olarak marjinalleştirilmiş insanlar, genel nüfus etkili tedavilerden veya aşılamadan çok daha az bir ölçüde erişebildi 6.

“Sürdürülebilir Kalkınma Raporu 2021” de belirtildiği gibi 7: “[…] Pandemi, sürdürülebilir kalkınmanın üç boyutunu da etkiledi: ekonomik, sosyal ve çevresel. […] Salgın şiddetlenirken sürdürülebilir kalkınma ve ekonomik iyileşme olamaz ”.

Bu makale, pandemi olayını, özellikle karşılıklı olarak birbirine bağlı üç sisteme odaklanan birden fazla açıdan analiz etmektedir: sağlık hizmetleri, ekonomiler ve toplum, politika ve uygulama modellerinde olası pandemi sonrası evrim eğilimlerini şekillendirebilecek unsurları denemeye ve belirlemeye çalışmaktadır.

Pandemi karmaşıklığı

Strumberg ve arkadaşlarının belirttiği gibi, Covid -19 pandemisi “kötü bir sorun” niteliğine sahiptir: geldiğini görmedik, etkilerinden muzdaripiz ve ana akıl yürütme akışımıza meydan okuyor ”8. Bu krizi karakterize eden belirsizlikler ve bu yeni patojenin küresel yayılımı, sadece sağlık sistemlerimizin altta yatan kırılganlığını değil, aynı zamanda bu sistemlerin dayandığı sütunları karakterize eden içsel ve genellikle altta yatan dinamikleri de vurgulamıştır. Buna ek olarak, sistemin bir kısmındaki, örneğin sağlık sistemlerindeki değişikliklerin, her zaman belirgin olmayan ara bağlantılar yoluyla tüm toplumu nasıl etkilediğini vurguladı.

Bu pandemi sırasında, Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin kabul edilmesinden bu yana ilk kez, SKH’ler için ortalama küresel puan endeksi düşmüştür. 7. Küresel düzeyde dramatik sonuçlar, morbidite ve mortalite açısından belgelenmiştir 9, hem ekonomik ilerleme, hükümetlere güven ve sosyal uyum üzerinde derin sonuçları olan SARS – CoV -2 enfeksiyonunun doğrudan ve dolaylı etkileri olarak 10. Nüfusun büyük sektörlerinin yoksulluk derecesi, bunun bir sonucu olarak artmıştır. 11 Bu, hem bireysel ülkeler hem de ülkeler arasındaki en zengin ve en fakir arasındaki boşluğu derinleştirmiştir12.

Covid -19 pandemisinin doğrudan bir etkisi, küresel işsizliğin büyümesinde 13, savunmasız gruplara yönelik şiddetin 14 ve mevcut insan ve insan hakları ihlallerinin ortaya çıkmasında ve şiddetlenmesinde de kabul edilmiştir 15,16. Tüm bu etkiler, daha kırılgan bağlamlarda ve nüfus gruplarında, SDG endeksinin kötüleşen eğilimi küresel olarak ve sadece OECD ülkeleri arasında hala mevcut olduğu ancak daha az belirgin olduğu durumlarda hemen görülebileceği gibi orantısız olarak daha yüksek olmuştur (Şekil 2).


Şekil 2. SDG endeksinin yıllık eğilimi (Dünya ve OECD ülkeleri). Kaynak: 2021 Sürdürülebilir Kalkınma Raporu7

Sağlık Sistemleri

Bu acil durumun yönetiminde özellikle birinci basamak ve toplum bakım sektörü ile ilgili zayıflıkların ortaya çıkması ile sağlık sistemleri pandemiden ciddi şekilde etkilenmiştir. Bununla birlikte, daha esnek sağlık sistemleri, yeni organizasyonel modellerin tanıtılması ve dijital teknolojilerin yaygın bir şekilde kullanılmasında güçlü bir hızlanma ile yeni duruma hızlı bir şekilde uyum sağlayabilmiştir. Hastalar ve sağlık profesyonelleri arasındaki ve profesyoneller arasındaki etkileşim, mümkün olduğunda çevrimiçi olarak taşındı, sağlık sektörünü dijital kaynakların kullanımında (örneğin bankacılık işlemleri, seyahat ve otel rezervasyonları, satın alımlar) diğer sektörlere daha yakın hale getirdi.

Bu aynı zamanda, örneğin eczanelerin aşı kampanyalarına kaydolmasına yol açan mevcut organizasyonel modellerde görev değişikliği ve değişiklik olasılığını da ortaya çıkarmıştır.17Ancak kanser tedavilerinin hastanelerden evde bakıma aktarılması,18, teletıp ve uzaktan izlemin güçlendirilmesi19,20Ancak toplum hemşirelerinin konsolidasyonu Hz.21, ara bakımın yayılması22ve toplum evlerine ve toplum hastanelerine artan yatırımlara, bu da sağlık sistemlerimizde ve sonuç olarak toplumumuzda derin değişiklikler başlatabilir.

Bu dramatik baskı altında, bu değişiklikler ve yenilikler sağlık sistemlerimizin çeşitli pandemi dalgalarına tepki vermesini sağladı. Bir sonraki zorluk, normal koşullarda olumlu ve olumsuz etkilerini doğru bir şekilde değerlendirmek olsa da, yeterli miktarda aşıya zamanında erişme, yani salgına karşı ana halk sağlığı müdahalesine erişme yeteneğinin ülkeler arasında eşit olmadığı kabul edilmelidir. 23. Dünya Sağlık Örgütü24 de dahil olmak üzere çok sayıda uluslararası kamu ve özel ortak tarafından desteklenen COVAX girişimine rağmen, bugüne kadar düşük gelirli ülkelerdeki nüfusun yalnızca % 5,7 ‘si en az bir doz SARS – CoV -2 virüs aşısı almıştır 25.

Ekonomiler

Pandemi, küresel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’da (GSYİH) önemli bir düşüşe yol açtı ve Uluslararası Para Fonu, Kovid -19 ‘un orta vadede uzun vadeli bir etkiye sahip olması durumunda, önümüzdeki beş yıl boyunca küresel GSYİH’yı kümülatif olarak 5,3 trilyon dolar azaltabileceğini tahmin ediyor 26. Bununla birlikte, pandemi, BT şirketleri, çevrimiçi ticaret ve lojistik ile endüstriyel sektörler arasında farklı bir şekilde etkiledi ve genellikle ağır darbe alan ve iyileşmek için daha uzun zaman gerektirecek diğer sektörlere (örneğin turizm, rekreasyon, konaklama, gıda hizmetleri) karşı fayda sağladı 27. Ekonomik etki, çoğunlukla cezalandırılan kategoriler arasında gençler, kadınlar, vasıfsız işçiler ve beyan edilmemiş işçilerle ve örneğin Çin’de Avrupa’ya kıyasla daha erken iyileşen ülkeler arasında da farklılık göstermiştir 28,29.

Halk sağlığı önlemlerinin uygulanmasında ve uygulanmasında farklı stratejiler insanların ekonomisini, sosyal hayatını ve refahını farklı şekilde etkilemiştir. Bu nedenle, ikinci önemli analiz unsuru, enfeksiyonların yayılmasını ve uygulama düzeylerini karşılaştırmak için ülkeler tarafından uygulanan farmakolojik olmayan müdahalelerdeki farklılıklar etrafında dönmektedir. Bu, ülkeler içindeki nüfuslara uygulanan kısıtlamaların zamanlamasını, türünü, süresini ve yoğunluğunu ve ülkeler arasındaki hareketliliği düzenleyen kısıtlamaların ve kontrollerin dinamiklerini içerir. Açık bir örnek, ilk akut salgın aşamasında ulusal bir tecritten yorgun bir ulusal kapanma yaklaşımına geçiş yapan İtalya tarafından temsil edilmektedir. Her iki yaklaşımın da viral bulaşmayı azaltmada oldukça etkili olduğu ve sonuç olarak Covid -19 ‘un sağlık hizmetleri üzerindeki etkisinin 30,31 olduğu gösterilmiş olsa da, ikinci yaklaşım açıkça GSYİH üzerindeki daha küçük bir olumsuz etkiyle ilişkilendirilmiştir. 32.

Küresel düzeyde ek olumsuz ekonomik sonuçlar, bu acil durumun uzun süresi boyunca devam eden ve Omicron virüs varyantının ortaya çıkmasıyla birlikte yazıldığı sırada yeniden yürürlüğe giren sınırların az çok sert bir şekilde kapatılmasından kaynaklanmıştır 33. En çok etkilenen sektörler arasında, bu durumda, farklı ülkelerde (Küresel Değer Zinciri) güçlü bir üretim segmentasyonuna sahip olanlar vardı. Ek olarak, özellikle ilk salgın dalgası sırasında, bu kısıtlamalar, üretilen fikirlerin sermayesinde bir azalma ile araştırmacıların hareketliliğini güçlü bir şekilde etkiledi. Bu daha sonra alternatif sanal etkileşim yöntemleriyle telafi edildi 34.

Tekrarlanan bir soru, bu pandeminin uzun vadede ne gibi sonuçlar doğuracağı ve arz ve talebin farklı ülkelerde ve farklı nüfus grupları arasında nasıl değişeceği. 2021 ‘in ikinci yarısında başlayan ekonomik toparlanma, hızıyla şaşırtıcı göründü ve özellikle 2008 ekonomik çöküşüyle karşılaştırıldığında beklenenden daha uzun sürdü 29.

Bu ivme, pandemi dirilişleriyle kırılmasa da, özellikle kalkınma modelindeki radikal değişikliklerle ilişkilendirilirse ve gelecek nesillere yönelik politikalarla birleştirilirse (Yeni Nesil AB planı gibi)35) kolektif refah ve daha adil ve adil bir pandemi sonrası toplumun yaratılması üzerinde çok olumlu yansımaları olabilir.

Toplumsal eşitsizlikler

31 Ekim 2021 itibariyle, 210 ülkeden UNE – SCO verileri, pandemi sırasında kısmi veya toplam okul kapanmalarının ortalama kümülatif süresinin 33 hafta (0 -77 hafta aralığında) olduğunu göstermiştir 36. Alternatif uzaktan öğrenme çözümleri sağlandığında bile, okulların kapanmasının olumsuz sonuçlarını ölçmek hala zordur. Eğitim, internet ve dijital okuryazarlığa erişimdeki mevcut küresel eşitsizlikler göz önüne alındığında, öğrenme başarıları üzerindeki acil etkisi ve sosyoekonomik ve coğrafi temelde ayrımcılığı ve eşitsizliği artırmanın uzun vadeli riski göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca, okulların kapanması çocukların ve ergenlerin gelişimi ve refahı için bir engel olmuştur ve zihinsel sağlık dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere olumsuz sağlık etkileriyle ilişkilendirilmiştir 37.

Toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri de özellikle Covid -19 pandemisi sırasında belirgindi. Kadın işgücü çeşitli nedenlerle en çok olumsuz sonuçlara maruz kalan olmuştur. Birincisi, kadınların sağlık meslekleri ve yaşlı ve engellilere bakan meslekler de dahil olmak üzere daha yüksek maruz kalma ve tükenmişlik riski olan iş sektörlerinde yaygın olması. Spesifik olarak, sağlık çalışanları arasında kadınların daha sık ve yoğun stres, anksiyete, depresyon, uyku bozukluğu ve tükenmişlik belirtileri yaşadığı bulunmuştur 38. İkincisi, kadınların genel olarak ve evlerde şiddet ve saldırganlığın giderek daha fazla kurbanı olması 14 ekonomik ve sosyal stres ile birlikte kısıtlı hareket. Üçüncüsü, pandemi sırasında kadınların istihdam kaybı neredeyse hemen arttı. Bu kısmen turizm, ağırlama, eğitim ve çocuk bakımı gibi krize daha fazla maruz kalan meslek sektörlerinde bulunmalarından kaynaklanmıştır. Bununla birlikte, aynı zamanda istihdamdan gönüllü olarak ayrılmanın artmasıyla da bağlantılıydı.39 kadınların, sağlık ve sosyal hizmetlere erişimi kaybeden yaşlı ve/veya engelli aile üyelerine yönelik okul kapanışları sırasında çocuk bakımı, aile yönetimi, ev işleri ve ev bakımı gibi ücretsiz faaliyetlerin artan iş yükünü absorbe etmek zorunda kaldıkları bir bağlamda40. Bu, 2020 yılında kadınlar arasında % 5 ‘lik bir istihdam düşüşüne neden olurken, erkekler arasında % 3,9’ luk bir düşüş yaşanmıştır13. Kadın nüfusun iş kaybı, kadınların çalışma ortamına yeniden girmede karşılaştıkları daha büyük zorluklar göz önüne alındığında, uzun vadeli olması muhtemel olan ailenin refahı için önemli sonuçlara sahiptir 40. Tek ebeveynli ailelerde kadınların orantısızlığı, yukarıda açıklanan birçok yönü daha da ağırlaştırmıştır. Son olarak, bu koşullar altında, sağlık hizmetlerine erişimin azalması veya eksikliği, anne sağlığı ve aile planlaması hizmetlerinin kesintiye uğraması ve modern doğum kontrol haplarının tedariki, istenmeyen gebelikler, kürtajlar ve anne ölümlerinde bir artışla birlikte özellikle kadınları etkilemiştir 41,42.

Pandemi sırasında sosyal eşitsizliğin43 üçüncü bir unsuru, BT teknolojilerinin yaygın kullanımıyla kolaylaştırılan uzaktan çalışmanın yaygınlaşmasıyla istihdam sektöründeki değişim tarafından tetiklendi. Bu, evden çalışma işleri (genellikle daha yüksek vasıflı çalışma kategorileri) ile sürdürülmesi daha zor olan fiziksel varlık gerektiren işler (genellikle düşük vasıflı işler veya müşterilerle doğrudan temas gerektiren işler) arasındaki boşluğu artırmıştır. Bu dinamik bağlamda, sosyal sigorta ve resmi iş katkısına dayalı finansman sistemlerine sahip ülkelerde Sağlık Hizmetleri gelirlerinde azalma yaratan atipik işlerde bir artış gözlenmiştir. İşçiler evden çalışıp çalışamayacaklarına bağlı olarak, kapanmalar sırasında gelir kaybettiler ve daha izin verici salgın aşamalarında hareketlilik düzenlerini değiştirdiler. Bu, kamusal ve özel ulaşım araçlarının ve kentsel ve kamusal alanların kullanımının da değiştiği ve SARS – CoV -2 ‘ye maruz kalma riskinde de eşitsizliklere yol açtığı anlamına gelir.

Umudun Parçaları

Pandeminin olumsuz etkilerini telafi etmese de bu karmaşık ve endişe verici durumlarda bazı sinyaller olumlu olarak yorumlanabilir.

Covid -19 pandemisi 2008 ekonomik krizi sırasında yaşananların aksine daha sürdürülebilir dayanışma ve katılımcı mekanizmaları harekete geçirmiştir. Ulusal hükümetler, krizin yükünü taşıyacak kadar donanımsız olanların sosyal güvenliğini korumada birçok ülkede önemli bir rol oynamıştır. Bunu finansal ve sosyal koruyucu mekanizmaları benimseyerek yaptılar. Ayrıca, birçok yüksek gelirli ülkenin hükümetleri, ulusal finansal piyasaları ve ulusal stratejik şirketleri spekülatif ve agresif müdahalelere karşı korumak için doğrudan müdahalede bulunmuş ve inovasyon geliştirme üzerine ilaç araştırmalarına doğrudan ve büyük ölçüde sponsor olmuştur. İkincisi, SARS – CoV -2 ‘ye karşı aşıların geliştirilmesi için özellikle belirgindi ve gerçek teknolojik yeniliklere yol açtı 44.

Uluslararası düzeyde, Üye Devletler arasındaki derin farklılıkların üstesinden gelen, bireysel ülke eylemlerini ve politikalarını ciddi şekilde sınırlayan bütçe kısıtlamalarını kaldırmaya karar veren ve aşağıdaki girişimleri benimseyen Avrupa Birliği çalışmalarından bahsetmek önemlidir:

  • Sağlık ve ekonomik krizi acilen ele almak için AB bütçesinde değişiklik yapıldı.
  • Üye Devletlerin en büyük ihtiyaçlarına yardımcı olmak için AB fonlarını yönlendirdi.
  • En çok etkilenen ekonomik sektörleri destekledi.
  • Tüm Üye Devletler için müzakere edilen ve satın alınan aşılar.
  • Acil Durumda İşsizlik Risklerini Azaltmak için Avrupa Geçici Destek aracını kurdu (EMİN)45.
  • AB kurtarma planını oluşturdu, Yeni Nesil AB35.

Üye Devletlerin pandemi öncesi baskın anlatılara kıyasla sosyal yanlısı ve dayanışma “u – dönüşü” nü işaret eden bu müdahaleler, Avrupa Birliği’ni güçlendirmekte ve uluslararası ve iç düzeyde daha büyük uyum ve önemli siyasi değişikliklerin önünü açabilmektedir.

Diğer olumlu unsurlar, sağlık izlemeye yönelik giyilebilir cihazlardan moleküler ilaç tasarımı araçlarına kadar uzanan güçlü bir bilgi teknolojisi varlığı ile hayatı değiştiren yenilikçi süreçler için hızlanan ivmede izlenebilir 44. Halk sağlığı sistemlerine yönelik tutum da değişmiştir. Toplum ve birinci basamak sağlık hizmetlerine, pandemiyle ve genel olarak küresel sağlığın bozulmasıyla kontrast oluşturmak için halk sağlığının ve önlemenin temel taşları olarak pekiştirilmesine ve toplum sağlığı ve sosyal bakımın sağlanmasında yakınlık kavramının güçlendirilmesine bir kez daha yeni bir değer verilmektedir.

Bu acil durum sırasında, sağlık sistemleri yeni çalışma yolları deneyimlemiş ve pandeminin kendisinden çok daha uzun sürebilecek çözümleri hayata geçirmiştir. Pandeminin sağlık hizmetlerinin hacimleri ve kompozisyonu üzerindeki belirgin ve ezici olumsuz etkileri göz önüne alındığında bile, bazı durumlarda elektif ameliyatlarda % 80 ‘e varan bir azalmaya yol açan bu kriz, sağlık yöneticilerini geçmişte yapılan tüm şeylerin gerekli, uygun ve adil olup olmadığını düşünmeye zorladı. Kaynak kısıtlarındaki artış nedeniyle, en çok ihtiyacı olanlara öncelik veren hastalar için en büyük net faydayı sağlayacak hizmetleri ve prosedürleri desteklemek için mevcut kaynakları kullanmak çok önemliydi 46,47.

Çevresel kriz, küresel ısınma, doğal kaynakların tükenmesi ve biyolojik çeşitliliğin kaybı gibi bazı yönler, gelecek nesillerin sağlığına da şüphesiz faydalar sağlayacak yeni bir gelişim perspektifi ile yeterli ve tutarlı bir yanıt bulmak zorunda kalacaktır. Aynı şekilde, bu belirleyiciler nedeniyle daha sık ortaya çıkması beklenen küresel sağlık tehditlerine karşı önleme ve hazırlık, 2021 G20 Başkanlığı Küresel Sağlık ve Covid -19 Görev Gücü tarafından önerilen Tek Sağlık çerçevesi örneğinde olduğu gibi karmaşıklık ve birbirine bağlanma ihtiyacını ele almak için çerçevelenmiş politikalara ihtiyaç duyacaktır.|||UNTRANSLATED_CONTENT_START|||48.|||UNTRANSLATED_CONTENT_END|||

Sonuç Tespitleri

W. Churchill’in bir aforizması şöyle der: “İyileştirmek, sık sık değişmek için mükemmel olmak anlamına gelir ”. Covid -19 pandemisinin neden olduğu dramatik krizin sunduğu öğrenme fırsatlarından yararlanmanın temel öneme sahip olduğuna inanıyoruz.

Yıllar sonra gerçekleşmesi öngörülen yenilikler olağanüstü bir ivmeyle karşılaştı. Hastaların uzaktan izlenmesi ve yönetimi için mevcut dijital araçların yaygınlaşması, etkili bir şekilde kitlesel aşılama kampanyaları düzenleme yeteneği, yenilikçi aşıların ve hızlı teşhis sistemlerinin inanılmaz bir hızla geliştirilmesine ve onaylanmasına yol açan tıbbi araştırma ve inovasyona büyük kamu yatırımı, muazzam bilgi üretimi ve açık paylaşımı, davranışsal ve halk sağlığı müdahalelerinin artan önemi, sağlık hizmetleri sistemlerinde ve sağlık hizmeti sunumunda kalıcı değişiklikler yaratabilecek başarıların sadece birkaç örneğidir.

Sağlık ve sürdürülebilir kalkınma için küresel stratejileri tanımlama ihtiyacı, DSÖ tarafından bir rapor hazırlayan “Pan – Avrupa Sağlık ve Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu”49 tarafından iyi bir şekilde anlaşılmıştır, yani aşağıdakiler olmak üzere yedi öneri tanımlanmıştır:

  • One Health konseptini tüm seviyelerde çalışır hale getirin.
  • Pandeminin şiddetlendirdiği bölünmeleri iyileştirmek için toplumun her kademesinde harekete geçin.
  • Daha iyi bir One Health elde etmek için inovasyonu destekleyin.
  • Güçlü, dayanıklı ve kapsayıcı ulusal sağlık sistemlerine yatırım yapın.
  • Sağlığa yatırımı teşvik etmek için uygun bir ortam yaratın.
  • Küresel olarak sağlık yönetimini iyileştirin.
  • Pan – Avrupa bölgesinde sağlık yönetimini geliştirmek.

Bu yedi öneri hayata geçirilirse, bu krizden yararlanmış olacağız ve geleceğe daha iyimser bakabileceğiz. DSÖ, Avrupa Birliği ve İtalya Sağlık Bakanlığı, “Tek Sağlık” yaklaşımında, SDG hedefleri ile açıkça tutarlı olan ve ayrıca Kentsel Sağlık50 ‘ye özgü olanlar gibi diğer çerçevelerde de görülebilen kavramsal referans çerçevesini kabul etmişlerdir.

Pandemiden sonra yeniden başlatmamız ve SKH’lere ulaşmak için çabalarımızı artırmamız gerekecek, ancak bunu artan bir hızla sunulan yeniliklerden yararlanarak yaşam ve üretim şeklimizi değiştirmek de gerekli olacaktır. Sonunda, pandemi sonrası aşama geldiğinde, ancak sıfırdan başlamayacağız.

Bu, şüphesiz bazı iyi bilinen zorlukların ve eski düşmanların hala önümüzde yattığını söyledi. Bir Sağlığın anlaşılması, entegre edilmesi ve en önemlisi, tam potansiyelini sunmak için pratikte operasyonel hale getirilmesi, SDG’nin yeni bir bağlılık boyutunda yeniden önceliklendirilmesi ve adil bir şekilde daha sağlıklı bir dünyaya doğru ilerlemeyi teşvik etmek için sermayeleştirilen acil durum sırasında getirilen ve uygulanan olumlu değişikliklere öncelik verilmesi gerekir.

Paylaş:

Note

1
World Health Organization [website], Sustainable De- velopment Goals (SDGs) [available at https://www.who.int/ health-topics/sustainable-development-goals#tab=tab_1; latest access 17/11/2021].
2
Stronger collaboration for an equitable and resilient recovery towards the health-related Sustainable Devel- opment Goals: 2021 progress report on the Global Action Plan for Healthy Lives and Well-being for All. Geneva: World Health Organization; 2021. Licence: CC BY-NC- SA 3.0 IGO [available at https://apps.who.int/iris/han- dle/10665/341411; latest access 17/11/2021].
3
United Nations, The Sustainable Development Goals Report, 2020 [available at https://unstats.un.org/sdgs/re- port/2020/overview/; latest access 17/11/2021].
4
Europe Sustainable Development Report 2020 [available at https://eu-dashboards.sdgindex.org/chapters/ part-1-performance-of-european-countries-against-the- sdgs; latest access 27/11/2021].
5
Rulli M.C., D’Odorico P., Galli N. (et al.), Land-use change and the livestock revolution increase the risk of zoonotic coronavirus transmission from rhinolophid bats, Nat Food 2, 2021, 409-416 [available at https://doi.org/10.1038/s43016- 021-00285-x; latest access 27/11/2021].
6
Independent Panel for Pandemic Preparedness and Response (IPPPR), Covid-19: Make it the Last Pandemic [available at https://theindependentpanel.org/wp-content/ uploads/2021/05/Covid-19-Make-it-the-Last-Pandemic_fi- nal.pdf; latest access 27/11/2021].
7
United Nations, The Sustainable Development Goals Report, 2021 [available at https://dashboards.sdgindex.org/ chapters/executive-summary; latest access 27/11/2021].
8
Sturmberg J.P., Martin C.M., Covid-19 – how a pan- demic reveals that everything is connected to everything else. J Eval Clin Pract, 2020;26(5):1361-1367, DOI:10.1111/jep.13419.
9
World Health Organization, WHO Coronavirus (Covid-19) Dashboard [available at https://covid19.who.int/; latest access 27/11/2021].
10
OECD [Website], The impact of Covid-19 on health and health systems [available at https://www.oecd.org/ health/covid-19.htm; latest access 27/11/2021].
11
World Bank, Press Release, Covid-19 to Add as Many as 150 Million Extreme Poor by 2021 [available at https://www.worldbank.org/en/news/press-re- lease/2020/10/07/covid-19-to-add-as-many-as-150-mil- lion-extreme-poor-by-2021; latest access 27/11/2021].
12
Sánchez-Páramoruth C., Hill R., Gerszon Mahler D., Narayan A., Yonzan N., Covid-19 leaves a legacy of rising poverty and widening inequality, World Bank Blogs, 2021 [available at https://blogs.worldbank.org/development- talk/covid-19-leaves-legacy-rising-poverty-and-widen- ing-inequality; latest access 27/11/2021].
13
United Nations, Press Release, Covid crisis to push global unemployment over 200 million mark in 2022 [available at https://news.un.org/en/story/2021/06/1093182; latest access 27/11/2021].
14
UN Women, Measuring the shadow pandemic: violence against women during Covid-19, 2021 [available at https:// reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/Measur- ing-shadow-pandemic.pdf; latest access 27/11/2021].
15
The Danish Institute for Human Rights, Covid-19 and human rights [available at https://www.humanrights. dk/covid-19-human-rights; latest access 27/11/2021].
16
Civicus Monitor, Country rating changes [available at https://findings2020.monitor.civicus.org/rating-changes. html; latest access 27/11/2021].
17
Paudyal V., Fialová D., Henman M.C. (et al.), Phar- macists’ involvement in Covid-19 vaccination across Europe: a situational analysis of current practice and policy, Int J Clin Pharm 43, 1139-1148, 2021 [available at https://doi. org/10.1007/s11096-021-01301-7].
18
Mittaine-Marzac B., Zogo A., Crusson J.C., Cheneau V., Pinel M.C., Brandely-Piat M.L., Amrani F., Havard L., Balladur E., Louissaint T., Nivet L., Ankri J., Aegerter P., De Stampa M., Covid-19 outbreak: An experience to reappraise the role of hospital at home in the anti-cancer drug injection, Cancer Med., 2021 Apr;10(7):2242-2249, DOI: 10.1002/cam4.3682. Epub 2021 Mar 5. PMID: 33665971; PMCID: PMC7982610.
19
Watson A.R., Wah R., Thamman R., The Value of Remote Monitoring for the Covid-19 Pandemic, Telemed J E Health, 2020 Sep; 26(9):1110-1112. DOI: 10.1089/ tmj.2020.0134. Epub 2020 May 7. PMID: 32384251.
20
Smith A.C., Thomas E., Snoswell C.L. (et al.), Tele- health for global emergencies: Implications for coronavirus dis- ease 2019 (Covid-19), J Telemed Telecare. 2020;26(5):309-313. DOI:10.1177/1357633X20916567.
21
Yi X., Jamil N.B., Gaik I.T.C., Fee L.S., Community nursing services during the Covid-19 pandemic: the Singapore experience, Br J Community Nurs, 2020 Aug 2;25(8):390- 395. DOI: 10.12968/bjcn.2020.25.8.390. PMID: 32757894.
22
Grosgurin O., Leidi A., Farhoumand P.D. (et al.), Role of Intermediate Care Unit Admission and Noninvasive Respiratory Support during the Covid-19 Pandemic: A Retro- spective Cohort Study, Respiration, 2021;100(8):786-793. DOI:10.1159/000516329.
23
Meslé M.M., Brown J., Mook P., Hagan J., Pastore R., Bundle N., Spiteri G., Ravasi G., Nicolay N., Andrews N., Dykhanovska T., Mossong J., Sadkowska-Todys M., Nikiforova R., Riccardo F., Meijerink H., Mazagatos C., Kyncl J., McMenamin J., Melillo T., Kaoustou S., Lévy-Bruhl D., Haarhuis F., Rich R., Kall M., Nitzan D., Smallwood C., Pebody R.G., Estimated number of deaths directly averted in people 60 years and older as a result of Covid-19 vaccination in the WHO European Region, December 2020 to November 2021, Euro Surveill, 2021, Nov;26(47). DOI: 10.2807/1560-7917.ES.2021.26.47.2101021. PMID: 34823641.
24
Organizzazione Mondiale della sanità [website], C OVAX [available at https://www.who.int/initiatives/ act-accelerator/covax].
25
Our Wold in Data [website], Coronavirus (Covid-19) Vaccinations, [available at https://ourworldindata.org/cov- id-vaccinations].
26
International Monetary Fund, World economic outlook 2021 [available at https://www.imf.org/en/Pub- lications/WEO/Issues/2021/10/12/world-economic-out- look-october-2021; latest access 27/11/2021].
27
McKinsey & Company [website], Covid-19 recovery in hardest-hit sectors could take more than 5 years [available at https://www.mckinsey.com/featured-insights/coronavi- rus-leading-through-the-crisis/charting-the-path-to-the- next-normal/covid-19-recovery-in-hardest-hit-sectors- could-take-more-than-5-years; latest access 27/11/2021].
28
OECD 2021, Informality and Covid-19 in Eurasia: The Sudden Loss of a Social Buffer, OECD Publishing, Paris [available at https://www.oecd.org/eurasia/Covid-19-infor- mality-Eurasia.pdf; latest access 29/11/2021].
29
OECD 2021, The Territorial Impact of Covid-19: Managing the Crisis and Recovery across Levels of Gov- ernment, OECD Policy Responses to Coronavirus, OECD Publishing, Paris [available at https://read. oecd-ilibrary.org/view/?ref=1095_1095253-immbk05x- b7&title=The-territorial-impact-of-Covid-19-Man- aging-the-crisis-and-recovery-across-levels-of-gov- ernment&_ga=2.93550805.999755777.1638186323- 2129290222.1638186323; latest access 29/11/2021].
30
Guzzetta G., Riccardo F., Marziano V., Poletti P., Trentini F., Bella A., Andrianou X., Del Manso M., Fabiani M., Bellino S., Boros S., Urdiales A.M., Vescio M.F., Piccioli A., Covid-19 Working Group 2, Brusaferro S., Rezza G., Pezzotti P., Ajelli M., Merler S., Impact of a Nationwide Lockdown on Sars-CoV-2 Transmissibility, Italy, Emerg Infect Dis., 2021, Jan;27(1):267–70. DOI: 10.3201/ eid2701.202114. Epub 2020 Oct 20. PMID: 33080168; PM- CID: PMC7774526.
31
Manica M., Guzzetta G., Riccardo F., Valenti A., Poletti P., Marziano V., Trentini F., Andrianou X., Ma- teo-Urdiales A., Del Manso M., Fabiani M., Vescio M.F., Spuri M., Petrone D., Bella A., Iavicoli S., Ajelli M., Brusa- ferro S., Pezzotti P., Merler S., Impact of tiered restrictions on human activities and the epidemiology of the second wave of Covid-19 in Italy, Nat Commun. 2021 Jul 27;12(1):4570. DOI: 10.1038/s41467-021-24832-z. PMID: 34315899; PMCID: PMC8316570.
32
OECD Economic Survey of Italy, September 2021 [available at https://www.oecd.org/economy/italy-eco- nomic-snapshot/].
33
The New York Times, As Omicron Variant Circles the Globe, African Nations Face Blame and Bans [available at https://www.nytimes.com/2021/11/27/world/africa/coronavi- rus-omicron-africa.html; latest access 27/11/2021].
34
Donthu N., Gustafsson A., Effects of Covid-19 on business and research, J Bus Res. 2020;117:284-289. DOI:10.1016/j.jbusres.2020.06.008.
35
European Commission [website], Recovery Plan for Europe [available at https://ec.europa.eu/info/strategy/re- covery-plan-europe_en; latest access 27/11/2021].
36
UNESCO, Education: From disruption to recovery [available at https://en.unesco.org/covid19/educationre- sponse; latest access 27/11/2021].
37
Chaabane S., Doraiswamy S., Chaabna K., Mamtani R., Cheema S., The Impact of Covid-19 School Closure on Child and Adolescent Health: A Rapid Systematic Review. Children (Basel), 2021, May 19;8(5):415. DOI: 10.3390/chil- dren8050415. PMID: 34069468; PMCID: PMC8159143.
38
Danet A., Psychological impact of Covid-19 pandemic in Western frontline healthcare professionals, A system- atic review, Med Clin (Engl Ed). 2021;156(9):449-458. DOI:10.1016/j.medcle.2020.11.003.
39
McKinsey & Company [website], Seven charts that show Covid-19’s impact on women’s employment [available at https://www.mckinsey.com/featured-insights/diversi- ty-and-inclusion/seven-charts-that-show-covid-19s-im- pact-on-womens-employment; latest access 27/11/2021].
40
UN Policy Brief, The Impact of Covid-19 on Women [available at https://www.unwomen.org/-/media/head- quarters/attachments/sections/library/publications/2020/ policy-brief-the-impact-of-covid-19-on-women-en.pd- f?la=en&vs=1406].
41
Kumar N., Covid 19 era: a beginning of upsurge in unwanted pregnancies, unmet need for contraception and other women related issues, Eur J Contracept Reprod Health Care, 2020 Aug;25(4):323-325. DOI: 10.1080/13625187.2020.1777398. Epub 2020 Jun 22. PMID: 32567961.
42
UNFPA Maldives, The impact of Covid-19 on maternal health and family planning in Maldives [available at https:// reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/unfpa_cov- id19_impact_fina.pdf; latest access 28/11/2021).
43
United Nations, 2020, The social challenge in times of Covid-19 [available at https://repositorio.cepal.org/bit- stream/handle/11362/45544/1/S2000324_en.pdf).
44
The Conversation [Website], Three medical innova- tions fueled by Covid-19 that will outlast the pandemic, 2021 [available at https://theconversation.com/3-medical-inno- vations-fueled-by-covid-19-that-will-outlast-the-pandem- ic-156464; latest access 28/11/2021].
45
European Commission [Website], The European instrument for temporary Support to mitigate Unemploy- ment Risks in an Emergency (SURE) [available at https:// ec.europa.eu/info/business-economy-euro/econom- ic-and-fiscal-policy-coordination/financial-assistance-eu/ funding-mechanisms-and-facilities/sure_en; latest access 28/11/2021].
46
Clarke M., Born K., Johansson M., Jørgensen K.J., Levinson W., Madrid E., Muscat Meng D., Ariel Franco J.V., Making wise choices about low-value health care in the Covid-19 pandemic, Cochrane Database of Systematic Re- views 2021;(9):ED000153 https://doi.org/10.1002/14651858. ED000153.
47
Emanuel E.J., Govind Persad G., Upshur R., Thome B., Parker M. (et al.), Fair allocation of scarce medi- cal resources in the time of Covid-19, New England Journal of Medicine 2020;382:2049–55. https://doi.org/10.1056/ NEJMsb2005114.
48
G20, Task Force 1 Global Health and Covid-19, Policy Brief, One health-based conceptual frameworks for comprehensive and coordinated prevention and preparedness plans addressing global health threats, September 2021 [available at https://www.t20italy.org/wp-content/ uploads/2021/09/TF1_PB05_LM02.pdf; latest access 28/11/2021].
49
Pan-European Commission on Health and Sus- tainable Development, Report, Drawing light from the pan- demic: a new strategy for health and sustainable development, September 2021 [available at https://www.euro.who.int/__ data/assets/pdf_file/0015/511701/Pan-European-Commis- sion-health-sustainable-development-eng.pdf; latest access 28/11/2021].
50
Ramirez-Rubio O., Daher C., Fanjul G., Gascon M., Mueller N., Pajín L., Plasencia A., Rojas-Rueda D., Thondoo M., Nieuwenhuijsen M.J., Urban health: an exam- ple of a “health in all policies” approach in the context of SDGs implementation. Globalization and Health (2019) 15:87 https://doi.org/10.1186/s12992-019-0529-z.
En Çok Okunanlar
BU ISSUE