Artykuł
|
Tom 2, Wydanie 1
Artykuł
|
Tom 2, Wydanie 1

Mieszkalnictwo w zdrowiu psychicznym jako edukacyjna europejska droga ku prawom obywatelskim

Emanuele Caroppo;Josè Mannu;Paola Cavalieri;Vincenzo Francesco Scala
DOI: https://doi.org/10.36158/97888929555165
Najczęściej czytane
W tym zeszycie

Abstrakt

Mieszkanie w zdrowiu psychicznym to złożony proces, który wymaga kwalifikowanych interwencji oraz aktywizacji umiejętności i kompetencji aktorów społeczności lokalnej. Społeczność międzynarodowa z eksperymentowanymi ograniczeniami i potencjałami zna już doświadczenia deinstytucjonalizacji, społeczności terapeutycznych i współdzielonych mieszkań wspieranych. Mieszkalnictwo reprezentuje dziś zaawansowaną strategię procesu integracji społecznej, mającą rozległe doświadczenia w różnych krajach europejskich. Jest ściśle powiązany ze znanym na całym świecie i rozpowszechnionym podejściem „odzyskiwania”. Nadmierna instytucjonalizacja osób z problemami psychicznymi obciąża finanse publiczne i odbija się na jakości usług opiekuńczych. Za pomocą tego artykułu chcemy przedstawić społeczności naukowej projekt HERO i jego wyniki. HERO (2016-2019) to projekt finansowany w ramach programu Erasmus+, którego celem jest opracowanie: – Zaktualizowanych, interdyscyplinarnych informacji odpowiednich dla wszystkich rozmówców, które krążą wśród wszystkich podmiotów zaangażowanych w różne etapy Mieszkalnictwa. – Elastyczny model edukacyjny do mieszkalnictwa, adresowany do społeczności lokalnych, opracowany na podstawie doświadczeń osób bezpośrednio lub pośrednio związanych z mieszkalnictwem. Grupami docelowymi HERO są podmioty społeczności lokalnej, w których działa lub może zostać aktywowane mieszkalnictwo, zainteresowane edukacją pozaformalną i nieformalną: – Usługi w zakresie zdrowia psychicznego i profesjonaliści. – Inne instytucje publiczne (szkoły, urzędy pracy, firmy itp.). – Społeczności (wolontariusze, sąsiedzi, sklepikarze itp.). – Osoby z problemami zdrowia psychicznego i ich rodziny. Dwa główne produkty projektu: 1. eBook: Mieszkanie a zdrowie psychiczne. Zestaw narzędzi wskaźników jakości dla społeczności lokalnej. 2. Program nauczania: ścieżka szkoleniowa dla społeczności lokalnych. Wskaźniki, które dały tytuł eBookowi, stanowią syntezę ankiety, która zintegrowała metodologie oddolne i odgórne, i były punktem wyjścia do konstruktywnego porównania doświadczeń mieszkaniowych w różnych krajach europejskich w HERO. Pozwoliły partnerstwu HERO na opracowanie Curriculum szkoleniowego dotyczącego mieszkalnictwa dla społeczności lokalnych. Proponowany model ma na celu zbudowanie systemu relacji, w których ludzie mogą dobrze żyć pomimo problemów ze zdrowiem psychicznym. Jeśli, jak stwierdza raport ONZ, „wszyscy jesteśmy potencjalnymi użytkownikami usług w zakresie zdrowia psychicznego”, to celem jest „umożliwienie” satysfakcjonującego życia, w którym każdy może wyrazić swoje możliwości i pragnienia.

Introduction

Jeśli uznamy „Prawo nr 180” za nowy paradygmat zdrowia psychicznego, musimy znaleźć rozwiązanie wielu problemów, które znajdują swoje źródło w tym paradygmacie.

Paradygmat to „sposób widzenia” świata, „konstrukcja świata”, z której powstają nowe zagadnienia. Nowe zagadnienia wymagają nowego planowania, a mianowicie nowych wzorców organizacyjnych: „Planowanie oznacza organizowanie: plan jest organizacją i organizacją. Wzór nie może być zredukowany do zorganizowanego schematu, tak wyrafinowanego, jak to tylko możliwe. Musimy ją zbudować i odczytać poprzez jej potencjał organizacyjny ”1.

Mieszkanie jest złożonym systemem, w którym jednostka wyraża swój potencjał; innymi słowy, jednostka może wyrazić swoją tożsamość „mieszając się w wielość”.

„Niezależność opiera się na zależności od środowiska; koncepcja niezależności staje się komplementarna w stosunku do koncepcji zależności. Aby stać się niezależnym, trzeba być zależnym”2.

Czy istnieje związek między paradygmatem a potencjałem organizacyjnym? Uważamy, że związek leży w „prawach obywatelskich”. Natomiast na Oddziale Psychiatrycznym szpital przejął te prawa i zdefiniował je, w nowym paradygmacie prawa obywatelskie definiują szpital, a one zarysowują go i jego nowe wydania. Jedna z kwestii dotyczy pojęcia „mieszkalnictwa”.

Uważamy, że „celami” projektu mieszkaniowego są osoby dotknięte chorobami psychicznymi, a także ich rodziny, podmioty świadczące usługi w zakresie zdrowia psychicznego, pracownicy publiczni i prywatni oraz ogólnie obywatele.

Kiedy odnosimy się do grup docelowych, musimy zawsze brać pod uwagę, że każda jednostka jest wynikiem jego relacji, doświadczeń itp. Dlatego pojęcie „mieszkania” oznacza „edukację” nie tylko dla jednej osoby, ale także dla innych osób, które zamieszkują jego środowisko.

Ale poza tym, umieszczenie jednostki w złożonym kontekście oznacza wykrywanie zasobów, których nie można zidentyfikować z chorobą danej osoby:

Na poziomie kulturowym ludzie są gotowi zaakceptować wyraźny podział na przeciwstawne koncepcje „zdrowia” i „choroby”, które brzmią tak oczywisto, jak sprzeczne koncepcje „deszczu” i „słońca”. Ponieważ są one postrzegane jako koncepcje bezwarunkowe (pozytywne i negatywne), nie można ustalić związku i dialektycznej relacji między nimi, zaprzeczając w ten sposób, że choroba może stanowić fazę w czyimś życiu, okazję do zawłaszczenia siebie, własnego ciała, własnych doświadczeń, a tym samym własnego zdrowia3.

I więcej: bardzo niewiele chorobliwych chorób można dziś opisać jako „choroby bakteryjne”; często istnieje wiele wzajemnie oddziałujących przyczyn i współistniejących czynników. Otyłość może predysponować do cukrzycy i zapalenia stawów, które utrudniają wysiłek fizyczny i wpływają na ciśnienie krwi i poziom cholesterolu. Wszystkie te czynniki, z wyjątkiem zapalenia stawów, może prowadzić do udaru mózgu i choroby wieńcowej. Może się zdarzyć, że skutki (tj. depresja po zawale serca lub udarze) mogą przekształcić się w przyczyny, co prowadzi do nawrotu4.

Metody

Projekt: Europejska droga edukacyjna w kierunku praw obywatelskich

„Mieszkanie” to coś więcej niż wspierane mieszkanie; jest to system zaplecza socjalnego w sieć relacji międzyludzkich w bezpiecznej okolicy. Ochrona zdrowia psychicznego nabiera coraz większego znaczenia na świecie. W ciągu ostatnich kilku lat Światowa Organizacja Zdrowia podjęła szereg inicjatyw mających na celu podniesienie świadomości na temat różnych stopni niepełnosprawności, które mogą być generowane przez choroby psychiczne.

Według opinii pani Margaret Chan, dyrektor generalnej Światowej Organizacji Zdrowia, podczas prezentacji planu działania na rzecz zdrowia psychicznego na lata 2013-2020 dobrostan psychiczny został zdefiniowany jako istotny dla ogólnego zdrowia według WHO. Dobre zdrowie psychiczne generuje osobiste spełnienie, zdolność do radzenia sobie ze zwykłymi codziennymi napięciami, profesjonalne zachowanie i produktywność oraz pozytywny wkład w społeczność. Aby poświęcić temu tematowi uwagę, na jaką zasługuje, na całym świecie jest jeszcze wiele do zrobienia. Wiele musi się zmienić, jeśli mamy odwrócić niekorzystne tendencje i położyć kres łamaniu praw człowieka oraz dyskryminacji osób dotkniętych zaburzeniami psychicznymi i niepełnosprawnością psychospołeczną. Ten globalny plan działania uznaje zasadniczą rolę, jaką odgrywa zdrowie psychiczne w osiąganiu naszych ogólnych celów zdrowotnych. Plan opiera się na podejściu obejmującym całe życie, którego celem jest osiągnięcie równości poprzez powszechne objęcie opieką zdrowotną, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, i opiera się na czterech podstawowych zasadach: skutecznym przywództwie i zarządzaniu w dziedzinie zdrowia psychicznego; dostępności zintegrowanych, kompleksowych usług w zakresie zdrowia psychicznego i usług społecznych, które zaspokajają potrzeby społeczności; wdrażaniu strategii profilaktycznych; oraz rozpowszechnianiu dogłębnych informacji poprzez gromadzenie większej ilości dowodów naukowych i promowanie badań. Cele tego planu działania są z pewnością ambitne, ale WHO i jej państwa członkowskie są w pełni zaangażowane w ich realizację. (Margaret Chan, dyrektor generalna Światowej Organizacji Zdrowia, prezentacja „Planu działania na rzecz zdrowia psychicznego na lata 2013-2020”).

Plan działania stanowi uzupełnienie „Zestawu narzędzi dotyczących praw do jakości” opracowanego przez WHO, w którym zdefiniowano standardy wspierające budownictwo mieszkaniowe zgodnie z pięcioma tematami „Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych” ONZ:

  1. Prawo do odpowiedniego poziomu życia i ochrony socjalnej.
  2. Prawo do korzystania z najwyższych osiągalnych standardów zdrowia fizycznego i psychicznego.
  3. Prawo do korzystania ze zdolności prawnej oraz prawo do wolności osobistej i bezpieczeństwa osobistego.
  4. Wolność od tortur lub okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania oraz od wyzysku, przemocy i znęcania się.
  5. Prawo do samodzielnego życia i bycia włączonym do społeczności.

Dlatego też istotna zmiana leży u podstaw pojęć choroby, zdrowia i nadziei. Ale jest jeszcze jeden element, który wchodzi w naszą pracę: życie jednostki jest ściśle powiązane z życiem całej tkanki społecznej. Pojęcie „mieszkalnictwa” opiera się na niesprawdzonym „jądrze” – jak sugerował Imre Lakatos – zgodnie z którym „prawa obywatelskie występują przed szpitalem” oraz na paradygmacie zamierzonym przez Thomasa Kuhna, który jest zasadą wyrażoną przez Prawo n.

Projekt mieszkaniowy nie może opierać się wyłącznie na takich koncepcjach, jak „najpierw dom” lub „krok po kroku”, ale na systemie opartym na kulturze społecznej i indywidualnej, w którym domy, relacje i prawa są ze sobą powiązane.

Światowa Organizacja Zdrowia wprowadziła narzędzia diagnostyczne „ICF”, skrót od „Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia”, jako narzędzia równoległe do ICD (Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób). Ich celem jest wprowadzenie znaczenia funkcjonowania tak, jak jest ono doświadczane przez ludzi: Jest to uniwersalne doświadczenie, w którym ciało, osoba i społeczeństwo są ze sobą powiązane. W ciągu życia ludzie mogą mieć różne doświadczenia funkcjonalne, związane z zaburzeniami wrodzonymi, uszkodzeniami fizycznymi, ostrymi lub przewlekłymi stanami patologicznymi lub starzeniem się5.

BOHATER to projekt, który obraca się wokół miejsc: otoczenie miejskie podlega nieustannym zmianom i jest ze sobą powiązane. W tych miejscach jedyną ustaloną koncepcją jest idea przejścia6. Mieszkalnictwo to angielskie słowo, które wskazuje na akt zamieszkiwania, a przyrostek „ing” przywołuje ideę postępu: oznacza to, że zamieszkanie nie jest ustalonym pojęciem, ale raczej oznacza zmianę i wywołuje ścieżkę, sąsiedztwo i miasto, w którym budowane są relacje między ludźmi, którzy się znają lub spotykają po raz pierwszy. Badania neurologiczne ujawniają, że mózg jest organem, który żyje i rozwija się poprzez związki: Idea umysłu i przez rozszerzenie egoizmu, które chcę wywołać poprzez pojęcie rozszerzonego ja, jest ideą jaźni, która nie znajduje się ani wewnątrz, ani poza mózgiem/ciałem, ale zamiast tego jest stale uchwalana pomiędzy mózgami, ciałami i rzeczami, a tym samym nie może być zredukowana do żadnego z tych trzech elementów rozpatrywanych w izolacji7. Uważamy, że zdrowia psychicznego nie można osiągnąć w jednym miejscu. Po rozmowie z Ronaldem Laingiem – jak donosi Crimini di pace (1975) – Franco Basaglia napisał: „Laing […] proponuje teraz ponownie […] budowę„ azylu ”, który odpowiada […] na potrzebę schronienia w celu ochrony tych, którzy doświadczają„ innej ”egzystencji. Powinno to być miejsce, w którym „różni” ludzie są w stanie wyrażać się bez ograniczeń i w którym uczą się żyć ze swoimi różnicami. Tak bardzo, jak Laing zachęca nas do oporu i walki w instytucjach, zachęcamy go, aby spróbować i zapobiec „azyl” staje się inny rodzaj instytucji, jak to nieuchronnie będzie zintegrowany z obszaru społecznego i gospodarczego, w którym zostanie on zbudowany […] Chociaż projekt ten koncentruje się na jednostce, nie zawiera żadnej dogłębnej analizy środowiska politycznego i społecznego, w którym jednostka ma być asymilowana. Nie można zakładać, że istnieje miejsce, w którym można wyleczyć pacjentów bez jakiejkolwiek interwencji społecznej i politycznej: zdrowie leży w różnorodności, w nowych możliwościach, w wierze w inną przyszłość”8.

„W latach 1950-1960 wielu europejskich klinicystów i polityków kontynuowało ideę, że leczenie psychiczne nie wymaga długiego pobytu w szpitalu psychiatrycznym […] Byli przeciwni staromodnym oddziałom psychiatrycznym, ponieważ uważali je za „antyterapeutyczne”. Jednak ich podejście było dość naiwne, ponieważ miało na celu zmianę struktur, a nie metod”9.

Jeśli budowle były zbyt duże, budowano mniejsze budynki; jeśli były oddalone od centrum, przenoszono je do miasta. Jednak to nie zadziałało. Nawet w mniejszych ośrodkach utrzymywała się tzw. „nowa chroniczność”. BOHATER proponuje coś innego: pozwala żyć z i pomimo swojego cierpienia, ze świadomością różnic i być zintegrowanym z siecią relacji utworzonych w miejscach mających na celu poprawę zdrowia psychicznego (społeczność, mieszkania ze spersonalizowanymi udogodnieniami itp.) i opierają się na zasobach społecznych (centra kultury, teatry, ośrodki rekreacyjne itp.), na działaniach terapeutycznych w obiektach (takich jak wiele grup rodzinnych) i grupach poza zakładem (takich jak „Głosy Słuchu”, wydarzenia muzyczne, wydarzenia sportowe itp.), na pracy (zgodnie z własnymi możliwościami i możliwościami). Promują one usługi wolontariatu, aby pomóc w przezwyciężeniu trudności w nawiązywaniu relacji i komunikacji z ludźmi, którzy są ogólnie uważani za „nieprzewidywalnych” i „innych”. Należy zauważyć, że miejsca te są wzajemnie połączone, dostępne, nadające się do zamieszkania i modyfikacji. Są to miejsca, w których każdy czuje się mile widziany, szanowany, nie oceniany ani stygmatyzowany i może uświadomić sobie, że zdrowie psychiczne (i nie tylko) jest statusem, który można uzyskać, jeśli każdy jest zaangażowany, ponieważ angażuje każdego. Jesteśmy przekonani, że otaczające terytorium musi być ściśle powiązane z „miejscami”, w których przebywają pacjenci: miejsca te należy zawsze rozpatrywać w odniesieniu do otaczających je środowisk. Już w 1994 r. Marc Augé potwierdził, że „konieczne jest przezwyciężenie restrykcyjnego pojęcia całych kultur jako niezależnych podmiotów zmuszonych do współistnienia”10. Powinniśmy budować system, aby znaleźć nowy język, który nie jest sumą różnych języków, ale raczej taki, który tworzy nową kulturę inspirowaną dobrostanem społecznym i zdrowiem psychicznym.

To jest nasz cel nadrzędny.

Wniosek: Program szkoleń dla społeczności lokalnych w zakresie mieszkalnictwa i zdrowia psychicznego

Opracowanie programu szkoleń w zakresie mieszkalnictwa i zdrowia psychicznego było szczególnie ważne dla partnerstwa, ponieważ pomogło nam w rozpowszechnianiu wiedzy i umiejętności na temat mieszkalnictwa w społecznościach lokalnych. Celem było promowanie mieszkalnictwa jako strategii, która może promować integrację w naszym społeczeństwie, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii zdrowia psychicznego.

„Generalistyczne” podejście architektoniczne, które charakteryzowało drugą połowę XX wieku i pierwsze lata XXI wieku, w większości produkowało budynki „niezamieszkałe”, co jest szczególnie widoczne na obrzeżach wielu miast.

Obrzeża miast zrodziły się z idei, że potrzebna jest nowa jednorodność środowiska.

Nasza praca „w toku” ma na celu zwiększenie uwagi na zróżnicowane potrzeby ludzi

Dlatego coraz pilniejsze staje się zasiedlanie środowiska prawdziwymi relacjami i powiązaniami, tworzenie atmosfery, w której różnice są mile widziane, oraz zwracanie uwagi na koncepcję „dobrego życia” i kierunek, jaki powinniśmy obrać w społeczeństwie, którego ramy sprawiają, że doświadczamy samotności „nigdy nie będąc sami”.

Więcej informacji: www. housing-project.eu.

Podziel się wnioskami:

Note

1
Le Moigne J.L. (1985), Progettazione della complessità e complessità della progettazione, in Bocchi G., Ceruti M. (eds.) La sfida della complessità, Feltrinelli, Milano, pp. 90-91
2
Morin E. (1985), Le vie della complessità, in Bocchi G., Ceruti M. (eds.) La sfida della complessità, Feltrinelli, Milano, pp. 44-45
3
Basaglia Ongaro F. (1997), Salute/malattia, Einaudi, Torino
4
Borrell-Carrió F., Suchman A.L., Epstein R.M. (2004), The biopsychosocial model 25 years later: principles, practice, and scientific inquiry, in «Ann Fam Med.», 2(6), Nov.-Dec. 2004, pp. 576-582
5
Stucki G., Cieza A. (2008), The International Classifi- cation of Functioning, Disability and Health (ICF) in physical and rehabilitaion medicine, in «Eur J Phys Rehabil Med», 44, pp. 299-302
6
Da Costa Meyer E. (2012), The City Within, in Danze E., Sonnenberg S. (eds.), Space and Psyche, Center for American Architecture and Design, Austin, pp. 86-107
7
Malafouris L. (2009), Between brains, bodies and things: tectonoetic awareness and the extended self, in Ren- frew C., Frith C., Malafouris L. (eds.), The Sapient Mind: archaeology meets neuroscience, Oxford University Press, Oxford, pp. 1993-2002
8
Basaglia F. (1975), Crimini di pace, in Basaglia F., Basaglia Ongaro F. (eds.), Salute/malattia, II, Einaudi, To- rino, p. 310
9
Hinshelwood R. (2001), Thinking about Institutions: Milieux and Madnessed, Jessica Kingsley Publishers, Lon- don, pp 38-40
10
Augé M. (2000), Il senso degli altri. Attualità dell’an- tropologia, Bollati Boringhieri, Torino. Rossi A. (2009), Autobiografia scientifica, Il Saggiatore, Milano
Najczęściej czytane
W tym zeszycie